ក្រោយពីក្រុងប៉េកាំង បរាជ័យនៅលើសមរភូមិការទូតមួយកាលពីថ្មីៗនេះ ដោយមិនអាចទាញឱ្យវៀតណាម ដើរចេញពីអាមេរិកបាន ដោយសារប្រទេសធំនេះបន្តបរាជ័យថែមទៀតដែលមិនអាចលួងលោមហ្វីលីពីន ដែលស្នើក្រុងម៉ានីល កុំឱ្យមានចំណងទាក់ទងយោធានឹងក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនស៊ីជម្រៅ។
ចិនបានប្រាប់ទៅហ្វីលីពីនថា ការពង្រីកសន្ធិសញ្ញាការពារជាតិជាមួយនឹងអាមេរិក គឺជាការគំរាមកំហែងប្រយោជន៍សន្តិសុខរបស់ចិនជាខ្លាំង។
ហេតុនេះហើយ ចិនសូមស្នើឱ្យហ្វីលីពីន កុំពង្រីកសន្ធិសញ្ញានេះថែមទៀត។ នេះជាការឱ្យដឹងរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិហ្វីលីពីន ដែលបានចុះផ្សាយលើទំព័រសារព័ត៌មាន Newsweek នៅថ្ងៃសុក្រ ទី១ ខែតុលា នេះ។
លោករដ្ឋមន្ត្រី Delfin Lorenzana អះអាងថា មន្ត្រីយោធាហ្វីលីពីន និងអាមេរិកបានជជែកគ្នាលើកដំបូងដោយផ្ទាល់អំពីសន្ធិសញ្ញាការពារជាតិដែលមានអាយុកាល ៧០ឆ្នាំមកហើយថាគួរមោឃភាព ឬពង្រីកខ្លឹមសារបន្តទៀត។
លោកក៏បានឱ្យដឹងដែរថា ស្រាប់តែលោកទទួលបានសារពីឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំប្រទេសហ្វីលីពីន ដែលសារនេះមកកាត់ការពិភាក្សារបស់លោក។ សាររបស់ចិន ស្នើកុំឱ្យពង្រីកបន្ថែមខ្លឹមសារថែមទៀតនៃសន្ធិសញ្ញាយោធាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក Lorenzana បានទទួលពាក្យតវ៉ាពីចិនថា សូមកុំពង្រីកសន្ធិសញ្ញាការពារជាតិនេះថែមទៀត ហើយទុកវាចោលទៅ។ តែប្រមុខការពារជាតិប្រទេសនេះថា ហ្វីលីពីនបានពិភាក្សាគ្នាស៊ីជម្រៅទៅហើយអំពីអនាគតនៃសន្ធិសញ្ញានេះជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក។
សន្ធិសញ្ញាការពារជាតិនេះ ធ្វើឡើងនៅឆ្នាំ១៩៥១ មកម្ល៉េះ គឺជាការអន្តរាគមន៍ផ្នែកកងទ័ពរវាងអាមេរិក និងហ្វីលីពីន ដែលមានន័យថាជួយគ្នាទៅវិញទៅមកករណីមានការវាយប្រហារចេញមកពីភាគីខាងក្រៅ។ សន្ធិសញ្ញានេះផ្ដល់ឱ្យអាមេរិកបញ្ជូនទ័ពមកកាន់ប្រទេសហ្វីលីពីន ដោយគ្រប់កាលៈទេសៈទាំងអស់ គឺទាំងការបញ្ជូនទ័ពមកធ្វើសមយុទ្ធ និងអន្តរាគមន៍ក្នុងស្ថានភាពសង្គ្រាម។
តាមសារព័ត៌មាន Newsweek មន្ត្រីអាមេរិកបានរំឭកដោយធានាទៅកាន់ហ្វីលីពីន ថា អាមេរិកមានកាតព្វកិច្ចក្នុងការជួយហ្វីលីពីន បើសិនកម្លាំងទ័ព នាវា និងយន្តហោះហ្វីលីពីនដែលរងការវាយប្រហារពីសំណាក់កងទ័ពចិន នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងនោះ។
សន្ធិសញ្ញានេះគេរាប់ថាជាកិច្ចព្រមព្រៀងយូរអង្វែងជាងគេរបស់អាមេរិកនៅអាស៊ី។ លោករដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិហ្វីលីពីន បន្តថា តាមកិច្ចពិភាក្សាដំបូងដែលធ្វើឡើងរវាងមន្ត្រីយោធានៃប្រទេសទាំងពីរ គឺដើម្បីសម្រេចឱ្យបាននូវកិច្ចព្រមព្រៀងទៅថ្ងៃខាងមុខទៀត។
តាមលោក Lorenzana ថាភាគីទាំងអាមេរិក និងហ្វីលីពីន មានការឱ្យយោបល់នូវការធ្វើវិសោធនកម្មសន្ធិសញ្ញានេះឱ្យស្របនឹងការបារម្ភពីបញ្ហាសន្តិសុខដែនសមុទ្រហ្វីលីពីន ដែលមើលឃើញដូចជាសកម្មភាពកម្លាំងជីវពលរបស់ចិន ជំនួសឱ្យកម្លាំងទ័ពធ្វើសកម្មភាពរឹបអូសដែនទឹកហ្វីលីពីន ដែលនេះហើយជាដើមហេតុចម្បងធ្វើឱ្យក្រុងម៉ានីល និងក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ពិនិត្យមើលសន្ធិសញ្ញានេះឡើងវិញ។
តែយ៉ាងណា ស្ថានទូតចិន មិនបានផ្ដល់ប្រតិកម្មអ្វីនឹងសម្ដីលោករដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិហ្វីលីពីននោះទេ។ តែចិនព្រមានអាមេរិកកុំឱ្យអន្តរាគមន៍នូវអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលចិនហៅថាជាជម្លោះនៅអាស៊ីសុទ្ធសាធ ហើយរដ្ឋាភិបាលក្នុងតំបន់គេកំពុងតែព្យាយាមដោះស្រាយជម្លោះតាមរយៈការចរចា។
ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតុន គ្មានទឹកដីនៅតំបន់ដែនកោះជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងនោះទេ ប៉ុន្តែវ៉ាស៊ីនតុនបានហក់ចូលមកកាន់ដែនទឹកនេះក្រោមហេតុផលថាដើម្បីសម្រួលស្ថានការណ៍ឱ្យតំបន់នេះមានភាពសេរីសម្រាប់នាវាចរណ៍អន្តរជាតិ។
មន្ត្រីការទូតហ្វីលីពីនម្នាក់ទៀតបានប្រាប់សារព័ត៌មាន AP ថា ចិនមានកង្វល់ជាខ្លាំងព្រោះថាមន្ត្រីទាំងពីរប្រទេស គឺអាមេរិក និងហ្វីលីពីនអាចបញ្ចូលប្បញ្ញត្តិដែលមានការគំរាមកំហែងសន្តិសុខ និងប្រយោជន៍ក្រុងប៉េកាំងថែមទៀត។
មន្ត្រីការទូតនោះថា ចិនដឹងខ្លួនគេច្បាស់ណាស់ដូចជារឿងរ៉ាវឆ្នាំ២០១៦ នៃមជ្ឈត្តិការអន្តរជាតិដែលចិនបំពានច្បាប់អន្តរជាតិចូលដែនទឹកហ្វីលីពីននៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺជាការបំពានភស្តុតាងប្រវត្តិសាស្ត្រ។
ទាំងចិន ទាំងហ្វីលីពីន វៀតណាម ម៉ាឡេស៊ី តៃវ៉ាន់ ព្រុយណេ ជាប់គាំងក្នុងជម្លោះដែនទឹកសមុទ្រចិនខាងត្បូងយូរឆ្នាំទៅហើយ។ មានការបារម្ភជាញឹកញាប់ថា ជម្លោះនេះអាចនាំមកនូវបញ្ហា ហើយអាចនាំមកនូវជម្លោះប្រដាប់អាវុធដោយអាចបំផ្លាញសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ីទាំងមូល។
យោងតាមការផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន Newsweek ចិនជួបរឿងបរាជ័យមួយទៀតហើយផ្នែកការទូត ដែលប៉ុនប៉ងធ្វើឱ្យសម្ពន្ធភាពអាមេរិកបែកបាក់គ្នាជាមួយហ្វីលីពីន បន្ទាប់ពីចិនបញ្ជូនប្រមុខការទូតលោក វ៉ាង យី មកធ្វើទស្សនកិច្ចនៅវៀតណាម កាលពីថ្មីៗនេះ ដោយលួងលោមក្រុងហាណូយ ឱ្យដោះដៃចេញពីចំណងទាក់ទងយោធាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក តែមិនបានសម្រេច។
បរាជ័យផ្នែកការទូតរបស់ចិន លួងលោមហ្វីលីពីន មិនបាននៅពេលនេះ គឺស្ដែងឱ្យឃើញថាចិនពិតជាមានមហិច្ឆតាកាន់កាប់ភូមិសាស្ត្រនយោបាយក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ តាមការមើលឃើញជាក់ស្ដែង អាមេរិកអាចនឹងកាន់កាប់ភូមិសាស្ត្រអាស៊ីអាគ្នេយ៍បានច្រើនជាងចិននៅពេលនេះ និងទៅថ្ងៃខាងមុខ។ គ្រាន់តែប្រទេសចំនួន៤ មានហ្វីលីពីន វៀតណាម ម៉ាឡេស៊ី តៃវ៉ាន់ ព្រុយណេ កំពុងមានជម្លោះជាមួយចិន អំពីសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺពិតណាស់ប្រទេសទាំង៤នេះនៅខាងអាមេរិក។
ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី សិង្ហបុរី ថៃ ទោះជាពុំមានជម្លោះជាមួយចិនក៏ដោយ តែប្រទេស៣នេះគឺជាសម្ពន្ធមិត្តជាមួយអាមេរិករួចទៅហើយ ក្នុងការប្រឆាំងកុម្មុយនីស្ត។ ចំណែកឡាវ ដែលនៅក្រោមឥទ្ធិពលវៀតណាម ជាងចិន គឺជាមហាមិត្តម៉ឺនឆ្នាំរបស់វៀតណាម។ មិត្តមួយនេះគឺមិនអាចបោះបង់វៀតណាមរត់ទៅរកចិនបានឡើយ ហើយបើឡាវរត់ទៅរកចិនចោលវៀតណាម គឺឡាវនឹងជួបគ្រោះថ្នាក់៕