ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខនៃក្រសួងការបរទេសអាមេរិក លោក Derek Chollet បានធ្វើការព្រមានថា ប្រសិនចិនពិតជាមានមូលដ្ឋានទ័ពរបស់ចិននៅលើទឹកដីកម្ពុជាពិតមែននោះ គឺកម្ពុជាជៀសមិនរួចពីការប្រឈមនឹងផលវិបាកជាពុំខានឡើយ។
លោក Derek Chollet បានផ្ដល់ការព្រមានដូចនេះនៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយសារព័ត៌មានជប៉ុន Nikkei Asia ដែលចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា។
លោក Derek Chollet បានបញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្ននេះ អាមេរិកក៏ជាមិត្តនឹងកម្ពុជាដែរ តែបើមានការលាក់លៀម គឺពិតជាអាក្រក់ខ្លាំងណាស់។ លោកបន្តថា ប្រសិនបើមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាមរបស់កម្ពុជា ក្លាយជាមូលដ្ឋានទ័ពចិន គឺអាមេរិកសូមព្រមានទុកជាមុនថា កម្ពុជានឹងជួបផលវិបាក ហើយផលវិបាកនោះ គឺកើតចេញពីភាពមិនស្មោះត្រង់របស់កម្ពុជា។
ប្រតិកម្មរបស់ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិអាមេរិក ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោករដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិកម្ពុជា លោក ទៀ បាញ់ បានសម្ពោធមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាមកម្ពុជានៅក្នុងទឹកដីខេត្តព្រះសីហនុ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ដែលលោក Derek Chollet អះអាងថា មូលដ្ឋាននេះអាចស្ថិតនៅក្រោមកិច្ចសន្យារបស់ចិន និងអាចក្លាយជាមូលដ្ឋានទ័ពរបស់ចិន។
បើតាមលោក Chollet មូលដ្ឋានទ័ពចិននៅឆ្នេររាមកម្ពុជា គឺចិនមានផែនការធ្វើឱ្យមានតុល្យភាព និងពង្រីកកម្លាំងយោធារបស់ចិននៅក្នុងតំបន់ដោយតភ្ជាប់នឹងមូលដ្ឋានទ័ពចិននៅលើកោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ លោកថាមូលដ្ឋានទ័ពចិននៅកម្ពុជា ក៏ជាបណ្ដាញតភ្ជាប់ទៅនឹងមូលដ្ឋានកងទ័ពចិននៅប្រទេសផ្សេងៗទៀត។
នៅក្នុងវេទិកាសន្តិសុខអាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលធ្វើឡើងនៅប្រទេសសិង្ហបុរី កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែមិថុនា រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិសហរដ្ឋអាមេរិក លោក Lloyd Austin បានថ្លែងនៅចំពោះមុខសមភាគីចិនថា រដ្ឋការលោក បៃដិន បានប្ដេជ្ញាចិត្តថា អាមេរិក និងសម្ពន្ធមិត្តក្នុងតំបន់ បានសម្រេចឈរលើគោលការណ៍រួមគ្នាក្នុងការធានាសន្តិសុខក្នុងតំបន់ និងសមុទ្រចិនខាងត្បូងឱ្យស្របនឹងច្បាប់អន្តរជាតិ។
ក្រោយពីបញ្ចប់ការចូលរួមវេទិកាស្តីអំពីសន្តិសុខតំបន់អាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក លោក Lloyd Austin បានធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសថៃ។ កាលពីថ្ងៃទី១៣ មិថុនា លោក Lloyd Austin បានជួបនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ប្រាយុទ្ធ ចាន់អូចា។ ក្នុងជំនួបនោះ លោក ប្រាយុទ្ធ សន្យាជួយពង្រឹងសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខក្នុងតំបន់ ដែលភាគីទាំងពីរឈរលើគោលការណ៍ព្រមព្រៀងគ្នាហើយនោះ។
លោក Chollet សង្កត់ធ្ងន់ថា សហរដ្ឋអាមេរិកមានសម្ពន្ធមិត្តក្នុងតំបន់នេះជាច្រើនដែលអាចឆ្លើយតបនឹងចិនបានគ្រប់ស្ថានការណ៍ទាំងអស់ តែលោកថាអាមេរិកមិនចង់ឃើញកម្ពុជាជួបផលវិបាកនោះទេ។
តើផលវិបាកអ្វីខ្លះដែលកម្ពុជាអាចប្រឈមនឹងវិធានការរបស់អាមេរិក បើកម្ពុជាអនុញ្ញាតឱ្យទ័ពចិនមានមូលដ្ឋាននៅលើឆ្នេររាមប្រទេសកម្ពុជា?
ផលវិបាកទាំងនោះរួមមាន៖
- ទី១ ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចពីសំណាក់សហរដ្ឋអាមេរិកដោយផ្ទាល់ ដូចជាកាត់ផ្ដាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP ការកាត់បន្ថយគម្រោងវិនិយោគ ការបន្ថយជំនួយផ្សេងៗ និងជំនួយពាក់ព័ន្ធការពង្រឹងប្រព័ន្ធសុខាភិបាល និងការកាត់បន្ថយទំនាក់ទំនងការទូត។
- ទី២ អាមេរិកអាចស្នើឱ្យប្រទេសក្នុងតំបន់ដែលបារម្ភអំពីវត្តមានទ័ពចិននៅលើទឹកដីកម្ពុជា ចូលរួមនឹងអាមេរិកដាក់ទណ្ឌសេដ្ឋកិច្ចលើកម្ពុជា ហើយជាមួយគ្នានេះ អាមេរិកនឹងស្នើឲ្យប្រទេសសម្ពន្ធមិត្តសំខាន់ៗរបស់អាមេរិកនៅលើពិភពលោកដែលមានទំនាក់ទំនងនឹងកម្ពុជា ត្រូវបន្ថយសហប្រតិបត្តិការទាំងវិស័យពាណិជ្ជកម្ម និងការទូត។
- ទី៣ អាមេរិកអាចនឹងទទួលបានការយល់ព្រមឱ្យមានមូលដ្ឋានទ័ពអាមេរិកនៅក្នុងឈូងសមុទ្រថៃ និងក្នុងដែនទឹកវៀតណាម នៅកោះត្រល់ដែលវៀតណាមហៅថាកោះភូកុក។
ជាងមួយទសវត្សមកនេះ ចិនបានស្ថាបនាកោះសិប្បនិម្មិតជាង ១០កោះនៅប្រជុំកោះស្ព្រាតលី និងប៉ារ៉ាហ្សែល។ កោះទាំងនោះបានក្លាយជាមូលដ្ឋានកងទ័ពចិនរួចទៅហើយ ដោយចិនបានដាក់ពង្រាយទ័ពកាំជ្រួច ទ័ពកាំភ្លើងធំ និងយន្តហោះចម្បាំង។ បច្ចុប្បន្ននេះ សហរដ្ឋអាមេរិកមាននាវាចម្បាំងជាច្រើនគ្រឿងកំពុងបណ្ដែតខ្លួនក្នុងដែនទឹកនៃប្រទេសហ្វីលីពីន និងវៀតណាម នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
នាវាអាមេរិកទាំងនោះដែលដាក់ពង្រាយនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺទីមួយធ្វើឡើងដោយផ្អែកលើច្បាប់សមុទ្រអន្តរជាតិ និងទីពីរ អាមេរិកមានផែនការជួយពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់កងទ័ពប្រទេសវៀតណាម និងហ្វីលីពីន និងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដែលដែនទឹករបស់ប្រទេសបីនេះតែងតែរងនូវការរំលោភបំពានពីសំណាក់កងនាវាល្បាតរបស់ចិន៕