35 C
Phnom Penh

បទវិភាគ៖ ហេតុ​អ្វី​ឆន្ទៈ​របស់​កម្ពុជា​ជួយ​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​នៅ​ភូមា​បាន​អន់ថយ​ទៅវិញ?

ដោយ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី

បទវិភាគ

នៅ​មុន​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​ក្លាយ​ជា​ប្រធាន​អាស៊ាន​ប្តូរ​វេន គេ​សង្កេត​ឃើញ​មេដឹកនាំ​កម្ពុជា គឺ​លោក ហ៊ុន សែន ដែល​គេ​ហៅថា​បុរស​ខ្លាំង​នៅ​កម្ពុជា​គ្មាន​គូ​ប្រៀប បាន​អួត​ជា​ខ្លាំង​ថា កម្ពុជា​មាន​លទ្ធភាព មាន​សមត្ថភាព នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ស្ថានការណ៍​នយោបាយ​នៅ​ភូមា វិល​ទៅ​រក​ភាព​ប្រក្រតី​វិញ​ដូច​មុន​រដ្ឋប្រហារ​ថ្ងៃទី​១ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០២១។

គេ​បាន​ឃើញ​បាន​ឮ​លោក ហ៊ុន សែន អះអាង​ថា លោក​មាន​បទពិសោធន៍​គ្រប់គ្រាន់​ក្នុង​ការ​ជួយ​រក​ដំណោះស្រាយ​ចំពោះ​វិបត្តិ​នៅ​ភូមា ព្រោះ​ថា​រូបលោក​នេះ​ហើយ​ជា​អ្នក​រំលាយ​រចនាសម្ព័ន្ធ​របស់​ទ័ព​ព្រៃ​ខ្មែរក្រហម រហូត​ធ្វើ​ឲ្យ​គ្រួសារ​ខ្មែរ​ជួបជុំ​គ្នា​បាន​ដោយ​ស្ថិតនៅ​ក្រោម​នយោបាយ​សន្តិភាព​និយម និង​នយោបាយ​ឈ្នះ​ឈ្នះ​របស់​លោក​មក​ដល់​ពេលនេះ។

លោក​អួត​ថា ក្នុង​រជ្ជកាល​របស់​លោក ពុំ​មាន​ដែនដី​ណា​មួយ​ក្លាយ​ជា​តំបន់​អបគមន៍​បាន​ឡើយ គឺ​មិន​ដូច​សម័យ​ស្ដេច​មុនៗ​នោះ​ទេ។

ខណៈ​មាន​ការ​អួត​ដូចនេះ លោក ហ៊ុន សែន ក៏​បាន​សន្យា​ថា​នឹង​ជួយ​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​ភូមា មាន​ការ​បង្រួបបង្រួម​ជាតិ​ឡើងវិញ​ដែល​លោក​ថា​នយោបាយ​ឈ្នះ​ឈ្នះ​របស់​លោក។ លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់​អះអាង​ថា ការ​ធ្វើ​ឲ្យ​ទ័ព​ព្រៃ​ខ្មែរក្រហម​អាច​មក​រួម​រស់​នឹង​រដ្ឋអំណាច​របស់​លោក​នេះ​ហើយ​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​មួយ​ដែល​លោក​នឹង​យក​ទៅ​សាបព្រោះ​នៅ​លើ​ទឹកដី​នៃ​ប្រទេស​ភូមា។

អំនួត​របស់​លោក ហ៊ុន សែន បាន​នាំ​ឲ្យ​ក្រុម​អា​ជ័យ​ធ្លាក់​ទឹក​ហៃអើ​នាំគ្នា​បន្ទរ​អួត​តាម​សឹង​គ្រប់​ស្ថាប័ន​របស់​រដ្ឋ ហើយ​នាំគ្នា​ចេញ​ញត្តិ​គាំទ្រ​យ៉ាង​ព្រោងព្រាត​ទៀត​ផង។ មិន​យូរ​ឡើយ គឺ​ដល់​វេន​កម្ពុជា​បាន​ធ្វើជា​ប្រធាន​អាស៊ាន​ប្តូរ​វេន។ លោក ហ៊ុន សែន មិន​អស់ចិត្ត​ឡើយ ហើយ​ក៏​បាន​ឡើង​លើ​វេទិកា​ជាច្រើន​នៅ​ចំពោះ​មុខ​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល និង​អ្នក​ការទូត​ថ្លែង​ថា លោក​នឹង​ដឹកនាំ​ប្រតិភូ​កម្ពុជា​ទៅកាន់​ប្រទេស​ភូមា ដើម្បី​ជួប​លោក មីន អ៊ុងឡាំង ដែល​គេ​ហៅថា​ជា​មេ​រដ្ឋប្រហារ តែ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ហៅ​ជន​ប្លន់​អំណាច​ម្នាក់​នោះ​ថា​ជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ភូមា​ទៅវិញ។

ក្នុង​វេទិកា​ជាច្រើន គឺ​មុន​ពេល​លោក​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅកាន់​ប្រទេស​ភូមា នៅ​អំឡុង​ខែ​មករា លោក ហ៊ុន សែន បាន​ប្រតិកម្ម​ធ្ងន់ៗ​ឆ្លើយតប​នឹង​អ្នកវិភាគ និង​មន្ត្រី​ទូត​នៃ​បណ្ដា​ប្រទេស​អាស៊ាន​មួយ​ចំនួន​ដែល​រិះគន់​លោក ព្រោះតែ​ចង់​ជួប​លោក មីន អ៊ុងឡាំង ខណៈ​ពេល​ដែល​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ចាត់ទុក​លោក មីន អ៊ុងឡាំង ថា​ជា​មេដឹកនាំ​ភូមា​ខុសច្បាប់ និង​ឃោរឃៅ ហើយ​ថា​ការ​ដែល​ទៅ​ជួប​លោក អ៊ុងឡាំង អាច​នាំ​ឲ្យ​មាន​ការ​ភ័ន្តច្រឡំ​ថា អាស៊ាន​គាំទ្រ​របប​រដ្ឋប្រហារ​នៅ​ភូមា ជាដើម។

ប៉ុន្តែ​លោក ហ៊ុន សែន ទាត់​ចោល​អ្នក​ដែល​គិត​ដូច្នេះ។ លោក​ថា​បើ​មិន​ឲ្យ​លោក​ជួប មីន អ៊ុងឡាំង ថា​តើ​លោក​ត្រូវ​ជួប​អ្នក​ណា ពីព្រោះ​លោក មីន អ៊ុងឡាំង កំពុង​តំណាង​ឲ្យ​ប្រទេស​ភូមា។

នាយករដ្ឋមន្ត្រី​កម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន និង​មេ​រដ្ឋប្រហារ​ភូមា លោក មីន អ៊ុងឡាំង (Ming Aung Lhaing) ជួប​គ្នា​នៅ​ប្រទេស​ភូមា ថ្ងៃ​ទី​៧ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០២២។ (រូបថត​ពី​ហ្វេសប៊ុក​លោក ហ៊ុន សែន)

មក​ដល់​ថ្ងៃទី​៧ ខែ​មករា ដែល​ជា​ទិវា​ជ័យជម្នះ​ទៅលើ​របប​កម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យ​ខ្មែរក្រហម លោក ហ៊ុន សែន មិន​បាន​ចូលរួម​ពិធី​រំឭក​ខួប​នេះ​ទេ ដោយ​យក​ថ្ងៃ​នោះ​ជា​ថ្ងៃ​ដែល​លោក​ដឹកនាំ​មន្ត្រី​កម្ពុជា​មួយ​យន្តហោះ​ទៅកាន់​ប្រទេស​ភូមា ហើយ​ក៏​បាន​ជួប​នឹង​លោក មីន អ៊ុងឡាំង នៅ​រដ្ឋធានី​ណៃភិដោ។ ជំនួប​នោះ​បាន​នាំ​ឲ្យ​ភាគី​ទាំង​ពីរ​ចេញ​សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​រួម។ ក្នុង​សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​នោះ បាន​ហៅ​លោក មីន អ៊ុងឡាំង ថា​ជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​នៃ​សាធារណរដ្ឋ​សហភាព​មីយ៉ាន់ម៉ា។

ការ​ដែល​ហៅ​មេ​រដ្ឋប្រហារ​ជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​នោះ​ហើយ បាន​នាំ​ឲ្យ​មាន​ការ​រិះគន់​ពី​អ្នក​សង្កេតការណ៍ និង​ពី​មន្ត្រី​ទូត​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន​នៃ​សមាគម​អាស៊ាន។

នៅ​ពេល​មក​ដល់​ព្រលាន​យន្តហោះ​ភ្នំពេញ​វិញ លោក ប្រាក់ សុខុន ចេញ​មុខ​ធ្វើ​សន្និសីទ​កាសែត។ ក្នុង​សន្និសីទ​សារព័ត៌មាន​នោះ លោក​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​កម្ពុជា​រូប​នេះ​បាន​អួត​ជាច្រើន​អំពី​ជំនួប​របស់​លោក ហ៊ុន សែន និង​លោក មីន អ៊ុងឡាំង ដែល​នាំ​ឲ្យ​មាន​លទ្ធផល​នៃ​ការ​ចេញ​សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​រួម។

លោក ប្រាក់ សុខុន អះអាង​ថា ជា​លទ្ធផល គឺ​ភាគី មីន អ៊ុងឡាំង យល់ព្រម​ឲ្យ​មាន​បទ​ឈប់​បាញ់​គ្នា និង​មាន​លទ្ធផល​ច្រើន​ទៀត​រហូត​ដល់​ភាគី​យោធា​ព្រម​ឲ្យ​ប្រេសិត​អាស៊ាន​ទៅ​ភូមា​ម្ដង​ទៀត និង​ព្រម​ឱ្យ​មាន​ការ​ទទួល​ជំនួយ​មនុស្សធម៌​ពី​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ទៀត​ផង។

យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ប្រាក់ សុខុន ថា​លោក​ចង់​ជួប​អ្នកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ដែរ តែ​ធ្វើ​ម្ដេច​បើ​ពួក​យោធា​គេ​មិន​ឲ្យ​ជួប។ តែ​យ៉ាងណាក៏ដោយ មួយ​ថ្ងៃ​ក្រោយ​មក របប​សឹក​ភូមា​ដែល​សន្យា​ឈប់​បាញ់​គ្នា ក៏​មិន​អាច​គោរព​ការ​សន្យា​របស់​ខ្លួន​បាន​នោះ​ដែរ។

មិន​តែប៉ុណ្ណោះ របប​សឹក​នេះ​បាន​ធ្វើការ​បាញ់​ប្រហារ​ជា​ខ្លាំង​ទៅលើ​ក្រុម​ប្រឆាំង ដោយ​ប្រើ​សុទ្ធតែ​ទ័ព​អាកាស និង​កាំភ្លើង​ធំ​ទៀត​ផង បណ្ដាល​ឲ្យ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ រួម​ទាំង​ក្រុមប្រឹក្សា​សិទ្ធិមនុស្ស​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ថ្កោលទោស​ពួក​យោធា​យ៉ាង​ខ្លាំង។

នៅ​អំឡុង​ខែ​មីនា លោក ហ៊ុន សែន ចាត់តាំង​លោក ប្រាក់ សុខុន ដែល​ជា​ប្រេសិត​អាស៊ាន​ទៅ​ភូមា​ម្ដង​ទៀត។ តែ​ទៅ​លើក​នេះ ក៏​ពុំ​បាន​លទ្ធផល​អ្វី​មក​វិញ​ទេ គឺ​បាន​ត្រឹមតែ​លទ្ធផល​មិន​ច្បាស់លាស់​ប៉ុណ្ណោះ។

រហូត​មក​ដល់​ពេលនេះ គឺ​កន្លះ​ឆ្នាំ​ទៅ​ហើយ​ដែល​កម្ពុជា​បាន​ធ្វើជា​ប្រធាន​អាស៊ាន​ប្តូរ​វេន ដែល​មាន​ភារកិច្ច​ចម្បង​ជួយ​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​នៅ​ភូមា ហើយ​ខណៈ​នេះ ភូមា​នៅតែ​ធ្លាក់​ក្នុង​អំពើ​ហិង្សា​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដដែល។

ពួក​យោធា​នៅតែ​បាញ់​សម្លាប់​ក្រុម​ប្រឆាំង​ស្លាប់​រាប់​ពាន់​នាក់ និង​ចាប់​ខ្លួន​កើនឡើង​ជាង ១​ម៉ឺន ៤​ពាន់​នាក់។ ជនភៀសខ្លួន​ឡើង​ដល់​មួយ​លាន​នាក់​ទៅ​ហើយ ដែល​ពួកគេ​មិន​អាច​រស់នៅ​បាន​ជាមួយ​នឹង​របប​សឹក​បាន។

ក្នុង​ស្ថានភាព​កាន់តែ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ព្រោះ​ហិង្សា​ផ្ទុះ​សឹង​រាល់​ថ្ងៃ ខណៈ​សង្គ្រាម​កាន់តែ​រីក​រាលដាល គឺ​ពួក​យោធា​នៅតែ​ឈរ​ជើង​រឹងមាំ​នៅ​ក្នុង​រដ្ឋធានី​ណៃភិដោ ថា​តើ​ពេល​ណា​ទើប​ភូមា អាច​មាន​ការ​ផ្សះផ្សា​ជាតិ​ឡើងវិញ​តាម​រូបមន្ត​របស់​លោក ហ៊ុន សែន គឺ​នយោបាយ​ឈ្នះ​ឈ្នះ​នោះ ស្រប​ពេល​ដែល​អ្នក​បង្កើត​រូបមន្ត​នេះ​មើល​ទៅ​ដូចជា​អស់​ឆន្ទៈ​ជួយ​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​នៅ​ភូមា​ទៅ​ហើយ​នោះ។

តើ​កត្តា​អ្វី​ខ្លះ​ដែល​នាំ​ឱ្យ​កម្ពុជា​អាច​អស់​ឆន្ទៈ​ជួយ​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​នៅ​ភូមា?

គេ​អាច​សន្និដ្ឋាន​បាន​ថា ដោយសារ​ពិភពលោក​កំពុង​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិ​នៃ​សង្គ្រាម​នៅ​លើ​ទឹកដី​នៃ​ប្រទេស​អ៊ុយក្រែន ដែល​ជា​សង្គ្រាម​មហាអំណាច​រុស្ស៊ី​ឈ្លានពាន​ប្រទេស​ជិតខាង​របស់​ខ្លួន នាំ​ឲ្យ​ពិភពលោក​ងាក​ទៅ​ជួយ​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​ដ៏​ធំ​មួយ​នេះ ជាជាង​វិបត្តិ​នៅ​ភូមា។

ម្យ៉ាង​ទៀត អាច​ដោយសារ​កម្ពុជា​ដើរ​ដល់​ក្រឡា​ទាល់ច្រក ដោយសារ​របប​សឹក​ភូមា មិន​ព្រម​បន្ទន់​ជំហរ ហើយ​សូម្បី​គោលការណ៍ ៥​ចំណុច​នៃ​មេដឹកនាំ​អាស៊ាន ក៏​របប​សឹក​មិន​ព្រម​អនុវត្ត​តាម​ដែរ។ គោលការណ៍​នោះ រួម​មាន​ទាំង​បទ​ឈប់​បាញ់​គ្នា មាន​ទាំង​ការ​ដោះលែង​អ្នកទោស​នយោបាយ ក៏​ពួក​យោធា​មិន​ធ្វើ​តាម ហើយ​រឹតតែ​កាត់ទោស​អ្នកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី និង​ចាប់​ខ្លួន​អ្នក​នយោបាយ​ប្រឆាំង​ថែម​ទៀត។

ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀត គេ​សង្កេត​ឃើញ​មហាអំណាច​ចិន ដែល​គាំទ្រ​របប​សឹក​ភូមា អាច​រារាំង​គំនិត និង​ឆន្ទៈ​របស់​កម្ពុជា។

មួយ​វិញ​ទៀត កម្ពុជា​ខ្លួនឯង​មិនទាន់​អាច​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​ផ្ទៃក្នុង​របស់​ខ្លួន​បាន​ផង តើ​ធ្វើ​ម្ដេច​អាច​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​ភូមា​បាន ហើយ​ធ្វើ​ម្តេច​អាច​ឲ្យ​របប​សឹក​គោរព​ប្រតិបត្តិ​តាម​ការ​ផ្ដល់​ឱវាទ​នៃ​រូបមន្ត​របស់​កម្ពុជា​បាន​នោះ។

ករណី​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ និង​យោធា​ក៏​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​កម្ពុជា​បន្ថយ​ឆន្ទៈ​ផង​ដែរ​អំពី​បំណង​ដ៏​ខ្លាំង​របស់​កម្ពុជា ដែល​ដំបូង​ឡើយ​តាំងចិត្ត​ថា​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​ភូមា​មាន​ដំណោះស្រាយ និង​ការ​ផ្សះផ្សា​ជាតិ​ឡើងវិញ។

រឿង​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ​នេះ គឺ​ពិត​ណាស់​ក្រុម​ប្រទេស​លោក​ខាងលិច​ដែល​ប្រកាន់​របប​ប្រជាធិបតេយ្យ គឺ​ពួកគេ​ចង់​ឱ្យ​តំបន់​អាស៊ាន​មាន​ការ​អនុវត្ត​ឲ្យ​បាន​នូវ​គោលការណ៍​ប្រជាធិបតេយ្យ​សកល។ តែ​ក្រុម​កុម្មុយនីស្ត និង​ផ្ដាច់ការ គេ​ពិតជា​មិន​ចង់​ឲ្យ​របប​ប្រជាធិបតេយ្យ​រីក​លូតលាស់​នៅ​ក្នុង​តំបន់​នោះ​ទេ។

និយាយ​រួម​ទៅ ករណី​ភូមា​នេះ​គេ​មិន​ត្រូវ​រង់ចាំ​ឆន្ទៈ​របស់​កម្ពុជា​នោះ​ទេ គឺ​អាស៊ាន​ទាំងមូល រួម​នឹង​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ផ្សេងៗ​ទៀត ត្រូវ​បង្ហាញ​ឆន្ទៈ​រឹងមាំ និង​សាមគ្គី​គ្នា​ជា​ថ្មី​ទៀត ដោយ​រក​យុទ្ធវិធី​ធ្ងន់ៗ​ដាក់​ទៅលើ​របប​សឹក ទើប​អាច​រុញច្រាន​របប​នេះ​ឲ្យ​ដួល​រលំ។

មាន​ន័យ​ថា សហគមន៍​អន្តរជាតិ ជាពិសេស​សហរដ្ឋ​អាមេរិក អង់គ្លេស សហភាព​អឺរ៉ុប ជប៉ុន ឥណ្ឌា អូស្ត្រាលី រួម​នឹង​កម្លាំង​អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យ​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ាន ត្រូវ​ប្រកាន់​ជំហរ​តែ​មួយ គឺ​ត្រូវតែ​រក​វិធី​បញ្ចប់​របប​សឹក​ឱ្យ​បាន​ឆាប់ ទើប​អាច​បញ្ចប់​វិបត្តិ​នៅ​ភូមា ហើយ​នាំ​រដ្ឋាភិបាល​ប្រជាធិបតេយ្យ​មក​វិញ៕

© 2024, ខេមបូឌា ដេលី. All rights reserved. No part of this article may be reproduced in print, electronically, broadcast, rewritten or redistributed without written permission.

អត្ថបទទាក់ទង

អត្ថបទអានច្រើន

សេចក្ដីរាយការណ៍ពិសេស