អង្គការឃ្លាំមើលសេរីភាពក្នុងពិភពលោក Freedom House លើកឡើងថា ក្នុងរយៈពេល ២ទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ របបផ្ដាច់ការទំនើបបានកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ដែលជាកត្តាធ្វើឱ្យមានការរីកលូតលាស់អំពើពុករលួយកាន់តែខ្លាំងដែលកើតចេញពីការប្រព្រឹត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលនៃរបបនេះដោយផ្ទាល់ ដើម្បីកេងប្រវ័ញ្ចទ្រព្យសម្បត្តិជាតិ និងផលប្រយោជន៍របស់ពលរដ្ឋខ្លួនឯង។
Freedom House បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍របស់ខ្លួនកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ប្រទេសដែលកំពុងអនុវត្តរបបផ្ដាច់ការសម័យថ្មីបានបំបិទសំឡេងក្រុមប្រឆាំង បំផ្លាញសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ ដើម្បីពង្រីកអំណាចរបស់ខ្លួន ហើយក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ ការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយក៏បានរីកសាយភាយដែរក្នុងរដ្ឋាភិបាលនេះ ជាពិសេសអំពើពុករលួយនេះកំពុងពង្រីកខ្លួនយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ និងប្រទេសដែលមានយន្តការប្រឆាំងអំពើពុករលួយទន់ខ្សោយ។
ប្រភពដដែលអះអាងថា មន្ត្រីបរទេសដែលប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយតែងកេងប្រវ័ញ្ចប្រព័ន្ធហិរញ្ញវត្ថុរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក តាមរយៈនៃការលួចយកមូលនិធិនានា និងតាមរយៈទីផ្សារដែលផ្តល់ដោយសហរដ្ឋអាមេរិក និងពីភាពចន្លោះប្រហោងនៃច្បាប់របស់រដ្ឋអាមេរិកសព្វថ្ងៃនេះ។ ជាងនេះទៀត ដោយសារតែភាពចន្លោះប្រហោងនៃច្បាប់នេះហើយ បានធ្វើឱ្យមន្ត្រីពុករលួយបរទេសទាំងនោះឈានទៅដល់ការប្រើវិធីលាងលុយកខ្វក់គ្រប់រូបភាពថែមទៀត។
អង្គការអន្តរជាតិ Freedom House បញ្ជាក់ថា ដើម្បីទប់ស្កាត់អំពើពុករលួយនានាដែលកើតចេញពីរដ្ឋាភិបាលផ្ដាច់ការសម័យទំនើបបច្ចុប្បន្ននេះ សហរដ្ឋអាមេរិកគួរតែបង្កើតគោលនយោបាយដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើមន្ត្រីបរទេសពុករលួយ និងអនុវត្តច្បាប់ដែលមានស្រាប់ឱ្យបានតឹងរ៉ឹង ដូចជាច្បាប់ Global Magnitsky Act។
ជាងនេះទៅទៀត សហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវតែអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីតម្លាភាពសាជីវកម្ម (H.R. 2513) សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីសាច់ប្រាក់ខុសច្បាប់ (S. 2563) សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីការការពារការជំរិតទារប្រាក់ពីបរទេស (H.R. 4140) និងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីការប្រឆាំងអំពើពុករលួយសកល (S.1309) ដើម្បីប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ ការលាងលុយកខ្វក់ និងប្រឆាំងការផ្ដល់ហិរញ្ញប្បទានភេរវកម្ម ជាដើម។
អង្គការអន្តរជាតិមួយនេះបញ្ជាក់ថា ក្រៅពីអនុម័តច្បាប់ខាងលើ និងអនុវត្តឱ្យបានហ្មត់ចត់នូវច្បាប់ដាក់ទណ្ឌកម្មដែលមានស្រាប់ អាមេរិកក៏គួរតែតម្រូវឱ្យក្រសួងការបរទេសរបស់ខ្លួនបង្កើតរបាយការណ៍សាធារណៈតាមប្រទេសដែលមានស្ថានទូតរបស់ខ្លួនប្រចាំការ ដោយសង្ខេបអំពីវិសាលភាពនៃអំពើពុករលួយ និងចាត់ចំណាត់ថ្នាក់ដោយផ្អែកលើកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងនោះក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយផងដែរ។
Freedom House អះអាងថា របាយការណ៍នេះនឹងបង្កើតវិធានការតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាពសម្រាប់ក្រសួងការបរទេស ក្រសួងការពារជាតិ និងទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ (USAID) លើជំនួយនានារបស់រដ្ឋអាមេរិកដល់ប្រទេសទាំងនោះប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពផងដែរ។
កម្ពុជានៅពេលនេះ ត្រូវគេមើលឃើញថាជាប្រទេសដែលកំពុងគ្រប់គ្រងដោយរបបផ្ដាច់ការក្រោមឈ្មោះប្រជាធិបតេយ្យ ដែលបានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ត្បិតរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសនេះបានរៀបចំ និងអនុវត្តការដឹកនាំក្នុងរង្វង់គ្រួសារពីឪពុកទៅកូន ក្រោមការបោះឆ្នោតមិនត្រឹមត្រូវ ដើម្បីចងក្រងសាច់ញាតិរបស់ខ្លួនឯងក្នុងគោលបំណងគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលរបស់ប្រទេសជាតិទាំងមូលផ្ដាច់មុខដែលជាហេតុនាំទៅរកការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយពេញផ្ទៃប្រទេសកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅថ្ងៃអនាគត។
ក្រោយការប្រកាសក្បាលម៉ាស៊ីនរដ្ឋាភិបាលសម្រាប់អាណត្តិទី៧ កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣ ត្រូវគេមើលឃើញថា ការតែងតាំងតួនាទីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេសកម្ពុជាគឺធ្វើឡើងតែក្នុងរង្វង់សែស្រឡាយអ្នកមានអំណាចតែប៉ុណ្ណោះ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ អ្នកវិភាគនយោបាយ និងជាប្រធានវេទិកាពលរដ្ឋលោក គឹម សុខ បានលើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ការតែងតាំងសាច់ញាតិខ្លួនឯងឱ្យទៅកាន់តំណែងខ្ពស់ៗក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលថ្មីដែលជាការបន្តវេនកាន់អំណាចពីឪពុកទៅកូននេះ គឺជាសញ្ញានៃការកើនឡើងនៃអំពើពុករលួយជាប្រព័ន្ធ ដែលនឹងកប់ជ្រៅចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធរដ្ឋបាលរបស់ប្រទេសកម្ពុជាយ៉ាងស្ងាត់កំបាំង ព្រោះពួកគេបានសហការគ្នាយ៉ាងស្អិតល្មួត ដោយសារតែអ្នកទាំងនោះគឺជាសែស្រឡាយសាច់ញាតិរបស់ខ្លួនពីលើដល់ក្រោម។
ចំណែកអតីតនាយទាហានជាន់ខ្ពស់នៃភាគីរណសិរ្សជាតិរំដោះពលរដ្ឋខ្មែរលោក ជុំ ឈាង បានលើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ប្រទេសដែលប្រកាន់អំណាចផ្ដាច់ការ ឬកុម្មុយនីស្តនិយមតែងកើតមានអំពើពុករលួយតាំងពីថ្នាក់ជាតិរហូតដល់ថ្នាក់មូលដ្ឋាន។
កម្ពុជាត្រូវបានគេចាត់ថ្នាក់ចូលទៅក្នុងប្រទេសដែលប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយធ្ងន់ធ្ងរតាំងពីឆ្នាំ២០១២ មក ក្នុងនោះឆ្នាំ២០១៦ កម្ពុជាបានជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៥៦ ឆ្នាំ២០១៧ និងឆ្នាំ២០១៨ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៦១ ខណៈឆ្នាំ២០១៩ ជាប់លេខ១៦២ ឆ្នាំ២០២០ ជាប់លេខ១៦០ ឆ្នាំ២០២១ ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៥៧ ខណៈឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅនេះជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៥០ ដែលស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់អាក្រក់ និងធ្ងន់ធ្ងរខាងការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយដដែល៕