មេដឹកនាំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលកំពុងក្តាប់អំណាចពីលើនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីរបស់កម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាឱ្យមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលថ្មីដែលកំពុងដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រួតពិនិត្យការរឹតត្បិតវិធានការប្រមូលពន្ធឡើងវិញជាបន្ទាន់ បន្ទាប់ពីមានប្រតិកម្មពីពលរដ្ឋសឹងមួយនគរក្រោយពីអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារកម្ពុជាដាក់ចេញនូវផែនការរឹតបន្តឹងការប្រមូលពន្ធនៅពេលនេះ។
លោក ហ៊ុន សែន បានណែនាំឱ្យមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលថ្មីដែលស្ថិតក្រោមអំណាចបញ្ជារបស់ខ្លួន ពិនិត្យលើការរឹតបន្តឹងការប្រមូលពន្ធជាបន្ទាន់ ដើម្បីតម្រង់ទិសឡើងវិញសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលថ្មីនេះ ព្រោះថាការអនុវត្តផែនការរឹតបន្តឹងនៃការប្រមូលពន្ធនៅពេលនេះ គឺនៅមិនទាន់ដល់ពេលវេលានៅឡើយទេ។
លោក ហ៊ុន សែន លើកឡើងជាសំណួរទៅកាន់មន្ត្រីក្រោមអំណាចរបស់ខ្លួនថា ហេតុអ្វីធ្វើឱ្យបញ្ហាប្រមូលពន្ធផ្ទុះឡើងនៅក្រោយការបោះឆ្នោតបែបនេះទៅវិញ ក្នុងពេលដែលរដ្ឋាភិបាលថ្មីទើបនឹងដំណើរការបានជាងប្រមាណជា ១ខែនោះ? ជាងនេះទៅទៀត សេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាក៏កំពុងធ្លាក់ចុះផងដែរ ខណៈប្រទេសជិតខាងគេបែរជាកំពុងតែបន្ធូរបន្ថយបំណុលរបស់ពលរដ្ឋទៅវិញ។
ការចេញបទបញ្ជានេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីមានការប្រតិកម្មពីពលរដ្ឋព្រោងព្រាតក្នុងបណ្ដាញសង្គមនានាជុំវិញការរឹតបន្តឹងការប្រមូលពន្ធរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារកម្ពុជា។
កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារកម្ពុជា បានចេញសេចក្តីបំភ្លឺដោយចោទថា ការលើកឡើងតាមបណ្ដាញសង្គមជុំវិញវិធានការរបស់អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារក្នុងការប្រមូលពន្ធក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ គឺមានចេតនាបំភាន់ មួលបង្កាច់ និងចោទប្រកាន់លើអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារកម្ពុជាពីសំណាក់ក្រុមប្រឆាំងប៉ុណ្ណោះ។
អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារកម្ពុជា អះអាងថា ការលើកឡើងដែលថា រដ្ឋគិតតែយកពន្ធ ខណៈប្រទេសផ្សេងកាត់បន្ថយពន្ធ គឺជាការលើកឡើងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឡើយ ព្រោះថាទន្ទឹមនឹងការប្រមូលពន្ធ រាជរដ្ឋាភិបាលក៏បានគិតគូរសម្របសម្រួលដល់ការវិនិយោគ ក៏ដូចជាការលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋផងដែរ ដូចជាវិស័យកសិកម្ម វិស័យអប់រំ វិស័យទេសចរណ៍ និងវិស័យអចលនទ្រព្យ ជាដើម។
ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា ក្រោមការសង្កេតលម្អិតលើករណីនីមួយៗ អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារកម្ពុជាបានពិនិត្យឃើញថា ក្នុងចំណោមការលើកឡើងទាំងនោះ មួយចំនួនបានបង្កប់ន័យបង្កាច់បង្ខូចកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពីសំណាក់ក្រុមប្រឆាំង ក្នុងនោះក៏មានការលើកឡើងដើម្បីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន លើកឡើងដោយការភាន់ច្រឡំ និងការលើកឡើងដើម្បីទាក់ទាញអ្នកទស្សនាលើបណ្ដាញសង្គមរបស់ខ្លួន ជាដើម។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអនុវត្តការប្រមូលពន្ធពីពលរដ្ឋដោយផ្ទាល់ និងដោយប្រយោលចំនួន ២០ប្រភេទខុសៗគ្នា ក្នុងនោះគឺមាន ដូចជា ពន្ធលើប្រាក់ចំណូល ពន្ធលើចំណេញមូលធន ពន្ធលើអចលនទ្រព្យ ពន្ធអាករបំភ្លឺសាធារណៈ ពន្ធមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូន ពន្ធប្រថាប់ត្រា និងពន្ធផ្សេងៗជាង ១០ប្រភេទទៀតដែលកំពុងរឹតបន្តឹងនៅពេលនេះ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែកញ្ញា អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារលោក គង់ វិបុល បានលើកឡើងក្នុងកម្មវិធីផ្សាយផ្ទាល់ពិសេសស្តីអំពីផែនការ និងយុទ្ធសាស្ត្ររបស់អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ ដើម្បីកៀរគរចំណូលសម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីនេះថា ទោះកម្ពុជាកំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពមួយដែលលំបាក និងសេដ្ឋកិច្ចថមថយក៏ដោយ ប៉ុន្តែចំណូលពន្ធដារត្រូវតែជំរុញឱ្យឡើងពី ៣៥០០លានដុល្លារអាមេរិកទៅ ៤១៦០លានដុល្លារអាមេរិក ដូច្នេះ ចង់មិនចង់ អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារត្រូវតែលាត់ដៃអាវ មូរជើងខោប្រមូលចំណូលពន្ធឱ្យបានគ្រប់ផែនការនៅឆ្នាំ២០២៣ នេះ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកផ្តល់ប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវលោក សេក សុជាតិ ប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី២៧ កញ្ញា នេះថា ចំណូលរដ្ឋដែលបានមកពីការបង់ពន្ធមានប្រភពពីរធំៗ គឺតាមរយៈអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារកម្ពុជា និងតាមរយៈអគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករកម្ពុជា ដូច្នេះការដាក់ចេញនូវវិធានការរបស់រដ្ឋក្នុងការប្រមូលពន្ធយ៉ាងតក់ក្រហល់បែបនេះ នាំឱ្យមានការសង្ស័យថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងខ្វះលុយប្រើប្រាស់សម្រាប់ដំណើរការរបស់ខ្លួននៅពេលនេះ។
លោក សេក សុជាតិ លើកឡើងថា ការប្រមូលពន្ធពីពលរដ្ឋ គឺជារឿងធម្មតា និងជាកាតព្វកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋផងដែរ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលគួរពិនិត្យលើស្ថានភាពជាក់ស្តែងរបស់ពលរដ្ឋដែលកំពុងជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចសព្វថ្ងៃនេះ ដូច្នេះដើម្បីប្រមូលពន្ធបានគ្រប់ចំនួនតាមផែនការរបស់ខ្លួន រដ្ឋមានកាតព្វកិច្ចយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជួយបើកផ្លូវសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋឱ្យមានភាពល្អប្រសើរជាមុនសិន។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ ពលរដ្ឋជាច្រើនបានប្រតិកម្មតាមបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុកព្រោងព្រាត ក្នុងនោះអតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន លោក ខៀវ កាញារិទ្ធ ក៏បានលើកឡើងនូវសំណេរមន្ត្រីម្នាក់ដែលរៀបរាប់ពីការបង់ពន្ធនៅថ្ងៃទី២៧ កញ្ញា នេះថា «តើហួសហេតុដែរទេ? ដែលដីកូនរបស់គាត់នៅឯខេត្តសៀមរាប មានដីទំហំ ១១ម៉ែត្រគុណនឹង ២០ម៉ែត្រ ក្នុងនោះធ្វើផ្ទះអស់ ៤ម៉ែត្រគុណនឹង ១២ម៉ែត្រ ខណៈដីដែលនៅសល់សងខាងបានដាំដំណាំខ្លះៗដែរ ប៉ុន្តែទៅបង់ពន្ធ ខាងសុរិយោដីតម្រូវឲ្យបង់ពន្ធដីដែលនៅសល់សងខាងនោះ ដោយពួកគេអះអាងថាជាដីដែលទុកចោលមិនប្រើប្រាស់ ហើយពេលកូនរបស់គាត់សួរថា ខ្លួនកំពុងតែរស់នៅលើដីហ្នឹងតើ ហេតុអ្វីត្រូវបង់ពន្ធ ស្រាប់តែមន្ត្រីសុរិយោដីឆ្លើយថា ផ្ទះតូច មិនពេញដី ដូច្នេះត្រូវតែបង់ពន្ធ ប៉ុន្តែពេលបូកសរុបចំនួនលុយដែលត្រូវបង់ពន្ធ គឺមានចំនួនដល់ទៅជាង ៤លាន ៥សែនរៀលឯណោះ»។
ជាងនេះទៀត ម្ចាស់គណនីហ្វេសប៊ុកម្នាក់ទៀតឈ្មោះ Sky Dara Vichet បានសរសេរនៅលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី២៦ កញ្ញា ថា «ជូនអ្នកខេត្តសៀមរាប គ្នាយើងជ្រាបជាព័ត៌មាន បើដីទំនេរគ្មានផ្ទះ ឬមានផ្ទះហើយអត់សៀវភៅស្នាក់នៅ គឺត្រូវគេចាត់ទុកថាជាដីដែលមិនបានប្រើប្រាស់ ដែលត្រូវតែបង់ពន្ធជូនរដ្ឋជាកំហិត»។
ប្រភពដដែលអះអាងថា «ដើម្បីដឹងចំនួនលុយដែលត្រូវបង់ពន្ធ គេត្រូវយកចំនួនលុយបង់ពន្ធក្នុង ១ម៉ែត្រការ៉េគុណនឹងទំហំដីសរុប ហើយគុណនឹងចំនួនឆ្នាំដែលម្ចាស់ដីមិនបានបង់ពន្ធកន្លងមក បន្ទាប់មកគុណនឹងការប្រាក់ជំពាក់ពន្ធរដ្ឋថែមទៀត ទើបចេញជាចំនួនទឹកប្រាក់ដែលត្រូវបង់ពន្ធសរុប ដូច្នេះបញ្ហានេះ ពលរដ្ឋកាន់តែដុនដាបហើយនៅពេលនេះ»។
ច្បាប់ស្ដីពីសារពើពន្ធមាត្រា១៧៦ ចែងថា ពន្ធលើដីមិនបានប្រើប្រាស់ត្រូវប្រមូលប្រចាំឆ្នាំតាមអត្រា ២ភាគរយ ខណៈមាត្រា១៧៧ ចែងថា មូលដ្ឋានគិតពន្ធលើដីមិនបានប្រើប្រាស់ត្រូវផ្អែកលើតម្លៃដីដែលបានកំណត់ដោយគណៈកម្មាធិការវាយតម្លៃដីសម្រាប់ពន្ធលើដីមិនបានប្រើប្រាស់ជាកំហិត។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមម្នាក់បានប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅមុននេះបន្តិចថា ការរឹតត្បិតការប្រមូលពន្ធ និងការចេញបទបញ្ជារបស់លោក ហ៊ុន សែន ឱ្យកែសម្រួលលើការប្រមូលពន្ធនេះ គ្រាន់តែជាល្បិចកលនយោបាយទាក់ទាញសមានចិត្តរបស់ពលរដ្ឋដែលកំពុងខឹងសម្បានឹងវិធានការនៃការរឹតត្បិតការប្រមូលពន្ធនៅពេលនេះប៉ុណ្ណោះ ហើយក៏ជាការស្ទាបស្ទង់ពីស្ថានភាពនៃការតវ៉ារបស់ពលរដ្ឋចំពោះការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែរ។
ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា ការអនុវត្តផែនការប្រមូលពន្ធនេះ បើគ្មានភ្លើងខៀវពីលោក ហ៊ុន សែន ក៏លោក គង់ វិបុល មិនហ៊ានដាក់ចេញនូវវិធានការនេះដែរ ហើយល្បិចនេះ គឺគេធ្វើជារឹតបន្តឹងនូវការប្រមូលពន្ធឱ្យខ្លាំង បន្ទាប់មកពួកគេនឹងបន្ធូរបន្ថយបន្តិច នោះនឹងធ្វើឱ្យពលរដ្ឋស្ងប់ចិត្តជាមិនខាន ប៉ុន្តែពួកគេនៅតែអាចអនុវត្តវិធានការរឹតត្បិតក្នុងការប្រមូលពន្ធនេះបានដដែល ខណៈលោក ហ៊ុន សែន ក៏អាចទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីការកេងចំណេញនយោបាយឱ្យកូនប្រុសរបស់គាត់ថែមទៀត៕