អ្នកឃ្លាំមើលសង្គម ចាត់ទុកការកាត់ឆ្វៀលដីក្នុងតំបន់រមណីយដ្ឋាន គម្របព្រៃឈើ និងតំបន់អភិរក្សនានាពីសំណាក់មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចលោក ហ៊ុន សែន គឺជាវប្បធម៌អាក្រក់ដែលត្រូវតែលុបបំបាត់ចោល។
អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវលោក សេក សុជាតិ ប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី២៩ មករា ថា ការសម្រេចកាត់ឆ្វៀលដីតាមតំបន់នានា នាយករដ្ឋមន្ត្រីពឹងតែទៅលើរបាយការណ៍របស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានប៉ុណ្ណោះ ខណៈរបាយការណ៍ទាំងនោះទំនងជាមិនបានបង្ហាញពីផលប៉ះពាល់ទៅដល់ការរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋនោះទេ ទើបបានជារាល់ពេលដែលកាត់ឆ្វៀលដីក្នុងតំបន់អភិរក្សម្តងៗ បើមិនមានការរំលោភដីធ្លី ក៏មានការកាប់បំផ្លាញឈើខុសច្បាប់នៅក្នុងតំបន់នោះដែរ។
លោក សេក សុជាតិ លើកឡើងថា ការបោះបង់ពលរដ្ឋ ឬធនធានធម្មជាតិចោលជុំវិញការសម្រេចចិត្តក្នុងការកាត់ឆ្វៀលតំបន់អភិរក្សនាពេលកន្លងមក បានជំរុញឱ្យពលរដ្ឋប្រឈមនឹងការបណ្ដេញចេញពីលំនៅឋានផង ប្រឈមនឹងការចោទប្រកាន់ និងការចាប់ឃុំខ្លួនផង ប្រឈមនឹងការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយផង ហើយក៏ប្រឈមនឹងការបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិរបស់កម្ពុជាផងដែរ។
លោកអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាពិចារណាឡើងវិញក្នុងការអនុវត្តវិធានការកាត់ឆ្វៀលដីក្នុងតំបន់អភិរក្សទៅថ្ងៃមុខ ដើម្បីបញ្ចៀសនូវការរិះគន់លើរដ្ឋាភិបាល ដែលថាការកាត់ឆ្វៀលដីក្នុងតំបន់អភិរក្សគ្រាន់តែជាការពុះចែកដីរដ្ឋឱ្យបក្ខពួក និងសាច់ញាតិរបស់ខ្លួន ហើយក៏ដើម្បីបញ្ចប់នូវផលប៉ះពាល់លើពលរដ្ឋ និងធនធានធម្មជាតិ ព្រមទាំងដើម្បីធានាតម្លាភាពលើបញ្ហានេះផងដែរ។
មុននឹងចុះចេញពីតំណែង លោក ហ៊ុន សែន ចេញអនុក្រឹត្យកាត់ឆ្វៀលដីរដ្ឋឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនជាបន្តបន្ទាប់ដែលមានទំហំដល់ទៅរាប់ពាន់ហិកតារ។
ជាក់ស្តែង កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣ ដែលសល់ពេលត្រឹមតែ ៤ថ្ងៃមុននឹងចេញពីតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន បានសម្រេចកាត់ឆ្វៀលដីក្នុងខេត្តកណ្តាល និងដីរដ្ឋក្នុងខេត្តតាកែវ ឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនចំនួនពីរផ្សេងគ្នាក្នុងថ្ងៃតែមួយ ដែលមានទំហំដីសរុបជាង ៤ពាន់ហិកតារ (៤៣៥៦ហិកតារ ៤៨អា និង ៣២សង់ទីអា)។
លោក ហ៊ុន សែន បានបែងចែកដីដែលមានទំហំជាង ៤ពាន់ហិកតារនេះឱ្យទៅក្រុមហ៊ុនចំនួនពីរ គឺក្រុមហ៊ុន ខេមបូឌា អ៊ែរផត អ៊ិនវេសមិន ឯ.ក (CAIC) និងក្រុមហ៊ុន ខេធី ឆាយណា អេស៊ា ហ្គ្រីន ស៊ីធី អ៊ិនវេសម៉ិន ឯ.ក (KT China Asia Green City Investment Co.,Ltd) ក្នុងនោះ ក្រុមហ៊ុន ខេមបូឌា អ៊ែរផត អ៊ិនវេសមិន ឯ.ក (CAIC) ទទួលបានដីទំហំជិត ៦០០ហិកតារ (៥៩៩ហិកតារ ៥៧អា ៦០សង់ទីអា) ដែលមាន ៣ទីតាំង គឺផ្ទៃដីទំហំជាង ៣០០ហិកតារ (៣៥៩ហិកតារ ២៣អា ២៥សង់ទីអា) ស្ថិតនៅស្រុកបាទី ខេត្តតាកែវ។ ចំណែកផ្ទៃដីទំហំជាង ២០០ហិកតារ (២៣០ហិកតារ ៣៣អា ៦៧សង់ទីអា) ស្ថិតនៅស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្ដាល និងផ្ទៃដីទំហំជាង ១០ហិកតារទៀត (១០ហិកតារ ៦៨សង់ទីអា) ស្ថិតនៅក្រុងតាខ្មៅ ខេត្តកណ្ដាល ដូចគ្នា។
ដោយឡែកក្រុមហ៊ុន ខេធី ឆាយណា អេស៊ា ហ្គ្រីន ស៊ីធី អ៊ិនវេសមិន ឯ.ក (KT China Asia Green City Investment Co.,Ltd) ទទួលបានផ្ទៃដីទំហំជិត ៤ពាន់ហិកតារ (៣៧៥៦ហិកតារ ៩០អា និង ៧២សង់ទីអា) ក្នុងទីតាំងចំនួន៤ គឺអាងទឹកក្របីកូន អាងទឹកម្លេច អាងទឹកបឹងធំ និងអាងទឹកស្រះ៨ ស្ថិតក្នុងភូមិសាស្ត្រស្រុកកោះធំ ស្រុកលើកដែក និងក្រុងសំពៅពូន ខេត្តកណ្ដាល។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ គេសង្កេតឃើញថា អនុក្រឹត្យជាច្រើនបានកាត់ឆ្វៀលដីរដ្ឋឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះមុននឹងលោក ហ៊ុន សែន ចេញពីតំណែង ដូចជា៖
- អនុក្រឹត្យចុះថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ កាត់ឆ្វៀលដីក្នុងដែនគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ នៅខេត្តព្រះសីហនុ ជាង ២០ហិកតារ ផ្តល់ជាកម្មសិទ្ធិឱ្យអ្នកស្រី ហ៊ុន គឹមឡេង ដែលជាភរិយាលោក នេត សាវឿន។
- អនុក្រឹត្យចុះថ្ងៃទី១៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ បានកាត់ឆ្វៀលដីក្នុងដែនគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ជាង ១៦០ហិកតារ ចំនួន ២លើក ឱ្យទៅជាកម្មសិទ្ធិរបស់របស់ឧកញ៉ា រតនៈ សម្បត្តិ នាយកក្រុមហ៊ុនឯកជន Kong Pong Devaresort ក្រុមហ៊ុន The Rich Resort។
- អនុក្រឹត្យចុះថ្ងៃទី៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣ កាត់ឆ្វៀលដីក្នុងដែនគម្របព្រៃឈើឆ្នាំ២០០២ ក្នុងក្រុងបូកគោ ខេត្តកំពត ជិត ១០០ហិកតារ ឱ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈលោក ហេង សួរ និងអនុក្រឹត្យកាត់ឆ្វៀលដីជាច្រើនទៀតផងដែរ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ លោក ហ៊ុន សែន បានចុះហត្ថលេខាលើអនុក្រឹត្យមួយដោយកំណត់ដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋជិត ១លានហិកតារនៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិក្នុងខេត្តចំនួន១៥ ដើម្បីត្រៀមធ្វើអនុប្បយោគ និងបែងចែកជាកម្មសិទ្ធិឱ្យទៅក្រុមហ៊ុនឯកជននានាដើម្បីធ្វើការអភិវឌ្ឍ ខណៈខេត្តដែលមិនជាប់ក្នុងអនុក្រឹត្យនេះ ក៏ត្រូវរងនូវការបែងចែកឱ្យទៅក្រុមហ៊ុនឯកជនកាន់កាប់ធ្វើជាកម្មសិទ្ធិជាបន្តបន្ទាប់ផងដែរ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ អង្គការ Client Earth បានបង្ហាញរបាយការណ៍របស់ខ្លួនកាលពីពេលកន្លងទៅថា ជាង ៤០% នៃផ្ទៃដីរបស់កម្ពុជា ឬប្រហែល ៧,៥លានហិកតារ ត្រូវបានបែងចែកជាតំបន់ការពារធម្មជាតិ ប៉ុន្តែភាគច្រើននៃតំបន់ទាំងនេះ ត្រូវបាន «ការពារ» តែឈ្មោះប៉ុណ្ណោះ ព្រោះរដ្ឋាភិបាលបានកាត់ឆ្វៀលដីក្នុងតំបន់អភិរក្សទាំងនោះឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនធ្វើជាកម្មសិទ្ធិជាបន្តបន្ទាប់រហូតមក៕