ក្រោយពីនាយករដ្ឋមន្ត្រីសិង្ហបុរី ទូន្មានកម្ពុជាឱ្យប្រកាន់ភ្ជាប់នូវភាពអព្យាក្រឹត្យក្នុងឋានៈជាប្រធានអាស៊ាន ដែលដើរតួនាទីជាប្រេសិតអាស៊ានជួយដោះស្រាយវិបត្តិនៅប្រទេសភូមា នៅពេលនេះគឺមានសមាជិកអាស៊ានមួយទៀតចេញមុខមកផ្ដល់ដំបូន្មានឱ្យកម្ពុជា មិនត្រូវចោលភាគីណាមួយឡើយ រួមទាំងភាគីរបស់អ្នកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី។
តាមទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន Reuters រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសហ្វីលីពីន លោក Teodoro Locsin បានលើកឡើងកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមករា ថា វត្តមានប្រេសិតពិសេសរបស់ប្រធានអាស៊ានក្នុងកិច្ចចរចាបទឈប់បាញ់ជាមួយអង្គការប្រដាប់អាវុធជនជាតិភាគតិចទាំងអស់ គឺជាការចាំបាច់ តែគេមិនត្រូវរំលងភាគីដ៏ធំមួយ គឺភាគីរបស់អ្នកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី នោះទេ ទោះជាអ្នកស្រីត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសក៏ដោយ។
វិបត្តិនយោបាយនៅភូមា នៅតែបន្តអូសបន្លាយជិតមួយឆ្នាំមកហើយចាប់តាំងពីពួកយោធាឡើងកាន់អំណាចដោយរដ្ឋប្រហារថ្ងៃទី១ កុម្ភៈ ហើយខណៈនេះ ភ្លើងសង្គ្រាមកំពុងឆេះយ៉ាងសន្ធោសន្ធៅ។ នៅខណៈនេះទៀត ដំណើរការនៃការអនុវត្តគោលការណ៍កុងសង់ស៊ីសទាំង៥ ដែលមេដឹកនាំអាស៊ានបានអនុម័តកាលពីខែមេសា ឆ្នាំទៅមិញ ក៏ពុំអាចអនុវត្តបាននៅឡើយ។ បញ្ហានេះ បានធ្វើឱ្យមេដឹកនាំបណ្តាប្រទេសអាស៊ានមិនចុះសម្រុងនឹងគ្នាជុំវិញវត្តមានមេដឹកនាំរបបសឹកភូមា មកចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន។
ក្នុងជំនួបជាមួយលោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី១៤ មករា នាយករដ្ឋមន្ត្រីសិង្ហបុរី លោក លី សៀនឡុង បានលើកឡើងថា សិង្ហបុរីនឹងមិនជំទាស់អ្វីខ្លាំងក្លាទេចំពោះមុខនាទីប្រេសិតពិសេសក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានៅក្នុងប្រទេសភូមា តែសុំឲ្យចរចាជាមួយភាគីទាំងអស់ ជាពិសេសពួកយោធាដែលស្នើឱ្យមានបទឈប់បាញ់មុនគេ គឺត្រូវអនុវត្តនូវសំណើរបស់ខ្លួន។ បើមិនដូច្នោះទេ លោក លី ស្នើឲ្យមេដឹកនាំយោធាស្ថិតនៅក្រៅកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន។ លោកបានប្រាប់លោក ហ៊ុន សែន ថា ក្នុងពេលដែលពួកយោធាដាក់សំណើបទឈប់បាញ់ គឺពួកយោធាកាន់តែបាញ់ប្រហារលើភាគីប្រឆាំង ហើយថែមទាំងកាត់ទោសអ្នកស្រី ស៊ូជី ថែមទៀត។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីសិង្ហបុរីរូបនេះ បើតាមមើលទៅ គឺលោកចង់សួរថា តើឯណាទៅការសន្យារបស់ពួកយោធា។
រយៈពេលពីរថ្ងៃបន្ទាប់ពីការលើកឡើងរបស់លោក លី សៀនឡុង គឺរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសហ្វីលីពីន លោក Teodoro Locsin បាននិយាយថា ទោះជាលោកពោលពាក្យស្វាគមន៍ពីការចូលរួមរបស់ប្រេសិតពិសេសក្នុងកិច្ចចរចាបទឈប់បាញ់នៅភូមា ជាមួយអង្គការប្រដាប់អាវុធជនជាតិភាគតិច ប៉ុន្តែលោកថាកិច្ចចរចានោះនឹងពុំមានន័យទេ បើអ្នកព្យាយាមផាត់ចោលភាគីអ្នកស្រី អ៊ុនសាន ស៊ូជី។
លោករដ្ឋមន្ត្រីបានពន្យល់ដូចនេះថា កិច្ចចរចានេះត្រូវតែបញ្ចូលគ្រប់ភាគីទាំងអស់ មិនតែ២ ឬ ៣ភាគីនោះទេ ហើយអ្នកស្រី ស៊ូជី គឺត្រូវមានវត្តមាន បើទោះជាអ្នកស្រីត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសក៏ដោយ។ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសហ្វីលីពីន បានហៅអ្នកស្រី ស៊ូជី គឺជាតួអង្គដែលមិនអាចខ្វះបានក្នុងការរៀបចំលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងស្ដារសន្តិភាពនៅភូមាឡើងវិញ។ លោក Locsin បានផ្ដល់ដំបូន្មានថា ការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរបស់ប្រេសិតពិសេសទៅគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ គឺមិនត្រូវភ្ជាប់លក្ខខណ្ឌអ្វីឡើយទៅភាគីទាំងអស់នោះ។
តាមទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន Reuters ប្រមុខការទូតហ្វីលីពីនរូបនេះបានថ្កោលទោសតុលាការភូមា ដែលបានកាត់ទោសអ្នកស្រី ស៊ូជី ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ៤ឆ្នាំ ដែលលោកថាជាការបំបិទសំឡេងអ្នកប្រឆាំងនៅក្នុងប្រទេស។ ក្នុងហេតុផលនេះ លោក Locsin បានជំរុញឱ្យមេដឹកនាំយោធាដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយ ហើយត្រូវអនុវត្តដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យដោយការបញ្ចៀសអំពើហិង្សា។
ដោយឡែកចំពោះគោលការណ៍ឯកភាពទាំង ៥ចំណុច ដែលបានដាក់ចេញកាលពីខែមេសា កន្លងទៅដោយមិនអាចអនុវត្តបាន លោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសហ្វីលីពីន បានអះអាងថា ហ្វីលីពីនសន្យាសហការជាមួយសមាជិកអាស៊ានផ្សេងទៀត ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយសម្រាប់ប្រជាជនភូមា ជាមួយនឹងការជំរុញឱ្យមានការចរចារវាងភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ក្នុងនោះមានទាំងអ្នកស្រី ស៊ូជី ផងដែរ។
បើទោះបីជារបបសឹកភូមា បានប្រកាសអនុវត្តបទឈប់បាញ់គ្នារហូតដល់ចុងឆ្នាំ២០២២ ក៏ដោយ ប៉ុន្តែការវាយប្រយុទ្ធគ្នារវាងពួកយោធាតាតម៉ាដាវ និងក្រុមប្រដាប់អាវុធជនជាតិភាគតិចដែលសហការជាមួយកម្លាំងរបស់រដ្ឋាភិបាលឯកភាពជាតិ កំពុងផ្ទុះកាន់តែខ្លាំង។ ការបាញ់ប្រហារនេះ បណ្ដាលឱ្យប្រជាជនបានបាត់បង់ជីវិត ហើយប្រជាជនបានរត់ចេញពីផ្ទះសម្បែងដើម្បីរកកន្លែងសុវត្ថិភាពកើនឡើងជាង ៤០ម៉ឺននាក់។
សមាគមជំនួយសម្រាប់អ្នកទោសនៅភូមា ឱ្យដឹងថា ជិតមួយឆ្នាំកន្លងមកនេះ ពួកយោធាសម្លាប់មនុស្សទាំងក្នុងការបង្ក្រាបក្ដី និងធ្វើទារុណកម្មក្នុងគុកក្ដី គឺកើនឡើងជាង ១៥០០នាក់ និងចាប់ខ្លួនជាង ១១០០០នាក់៕